Externe ontwikkelingen

De Nederlandse economie is in 2023 met slechts 0,1% gegroeid t.o.v. 2022 (4,5%). De stilstand is voor een belangrijk deel te wijten aan de kwakkelende wereldeconomie. Door de snel gestegen rente daalden bestedingen en investeringen, en daarmee ook de wereldhandel. Daarnaast presteerde de Chinese economie in 2023 onder verwachting. Als kleine, open economie is Nederland zeer gevoelig voor tegenwind uit het buitenland. Na de uitzonderlijk hoge inflatie in 2022 (11,6%), is de inflatie in 2023 aanzienlijk gedaald (4,1%). Naast de afnemende economische activiteit a.g.v. de renteverhogingen van de ECB, komt dit door de sterk gedaalde energieprijzen. In 2023 heerste, net als in 2022, een grote krapte op de arbeidsmarkt. De werkloosheid in 2023 bleef met 3,5% op hetzelfde lage niveau als in 2022. De overheidsschuld is gedaald van 50,1% in 2022 naar 46,5% van het bbp in 2023.

		(%)
Macro-economische cijfers Nederland
Percentages	2023	2022
Reële groei BBP (Nederland)*	0,10	4,50
Reële groei BBP (Eurozone)*	0,50	3,50
Inflatie % Nederland (HICP)*	4,10	11,60
Inflatie % Eurozone (HICP)*	5,50	8,40
(Refi)rente (ECB)%**	4,50	2,50
3-maands rente**	3,90	2,18
10-jaars rente staat**	2,32	2,87
* Gegevens o.b.v. Centraal Economisch Plan (CEP) maart 2024 (Jaargemiddelden)
** stand ultimo 2023

Renteontwikkelingen

Renteontwikkelingen geldmarkt (leningen met een looptijd korter dan of gelijk aan één jaar)

De korte rente (rente voor leningen met een looptijd korter dan of gelijk aan één jaar) lag jarenlang op een zeer laag, en zelfs negatief niveau. Dit kwam vooral doordat het monetair beleid van de ECB langere tijd ongekend ruim was. De ECB wilde zo de economie stimuleren en de toen nog lage inflatie richting de ECB-doelstelling van 2% op de middellange termijn sturen.
Sinds juli 2022 heeft de ECB de korte rente in rap tempo met 4,25% verhoogd van 0% naar 4,25%. De ECB wil hiermee voorkomen dat de inflatie veel langer hoog blijft, deze ligt namelijk nog steeds ruim boven de doelstelling. Door de rente te verhogen wordt geld lenen duurder gemaakt en wordt (de groei van) de economie afgeremd waardoor de vraag naar producten daalt. De dalende vraag zou er in theorie toe moeten leiden dat prijzen van producten dalen en de inflatie afneemt.

Renteontwikkelingen kapitaalmarkt (leningen met een looptijd langer dan één jaar)

De kapitaalmarktrentes (rentes voor leningen met een looptijd langer dan één jaar) zijn de afgelopen decennia naar historisch lage niveaus gedaald, maar sinds begin 2022 zijn de lange rentetarieven flink gestegen. Hogere inflatieverwachtingen in het eurogebied zijn hier een belangrijke oorzaak voor. De hogere korte rente tempert de economische groei- en inflatieverwachtingen binnen de eurozone. Dit remt de stijging van de lange rente af.