Binnen dit programma is 46% van het geld besteed aan milieubeleid, milieubeheer en luchtkwaliteit. Dit gaat onder andere over beheer & onderhoud laadinfra en walstroom, subsidiabele kosten (o.a. klimaatsubsidie CDOKE) en bijdrage aan de omgevingsdienst Haaglanden. Daarnaast is 46% aan energietransitie/duurzaamheid (o.a. aardgasvrij Den Haag en schone energie) besteed en 8% aan natuur- en milieu-educatie (o.a. activiteiten en materialen).

Binnen dit programma zijn de ontvangen subsidies en opbrengsten vanuit derden (laadinfra en walstroom) de belangrijkste inkomstenbronnen. Het restant is gedekt uit reserves en algemene middelen.

Toelichting financieel resultaat programma

Resultaten
Het programma Duurzaamheid, milieu en energietransitie sluit af met een voordelig resultaat van € 13,5 mln. ten opzichte van de begroting. De belangrijkste afwijking ten opzichte van de begroting is:

• Energietransitie € 12,3 mln. V

Bij Energietransitie is minder uitgegeven dan verwacht doordat activiteiten zijn vertraagd, er onvoldoende mensen beschikbaar waren voor de uitvoering en door enkele projecten die geen doorgang hebben gevonden (onder andere Inloopoplossing Moerwijk. Hiernaast is een deel van de begrote kosten gedekt met klimaatmiddelen van de rijksoverheid (Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat-en energiebeleid). Het saldo van € 12,3 mln. wordt bij de resultaatbestemming verrekend met de reserve Grote projecten en Enecoreserve.

Neutrale ontwikkelingen
Er is per saldo € 5,81 mln. minder aan lasten en baten gemaakt dan begroot in het kader van diverse subsidies. Dit heeft met name betrekking op de beschikte subsidies Middelen aanpak energiearmoede en Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat-en energiebeleid (CDOKE), die voor een langere periode beschikbaar zijn. Nadere toelichtingen zijn te vinden onder de activiteiten Duurzaamheid en Milieubeleid, milieubeheer en luchtkwaliteit.

Verschillen 2023 t.o.v. 2022
In 2023 zijn de lasten € 83,8 mln. lager dan in 2022. Enerzijds is er daling vanwege de overheveling van afvalstoffenheffing naar programma Buitenruimte (€ 86,4 mln.). Anderzijds zijn er voor € 6,4 mln. meer kosten gemaakt die verrekend zijn met de ontvangen subsidies. Zo heeft de gemeente in 2023 een subsidie voor klimaat- en energiebeleid subsidie (CDOKE) ontvangen en daarvan is € 7,3 mln. gerealiseerd.

De baten zijn € 85,0 mln. lager dan in 2022. Enerzijds is er daling vanwege de overheveling van afvalstoffenheffing naar programma Buitenruimte (€ 92,0 mln.). Anderzijds zijn er voor € 6,4 mln. meer opbrengsten gerealiseerd vanwege de ontvangen subsidies. De gemeente heeft in 2023 een subsidie voor klimaat- en energiebeleid subsidie (CDOKE) ontvangen en daarvan is € 7,3 mln. gerealiseerd.

Toelichting lasten en baten
In 2023 is aan de activiteit Energietransitie € 13,0 mln. besteed. Er is € 7,5 mln. besteed aan projecten in de stad, waaronder subsidies en gerichte wijk- en bedrijvenaanpakken. Daarnaast is € 3,4 mln. besteed aan communicatie, participatie en dienstverlening. Tot slot is € 2,1 mln. besteed aan overige uitvoeringskosten.

In 2023 is € 0,3 mln. op de activiteit Energietransitie aan opbrengsten gerealiseerd. De opbrengst heeft voor € 0,3 mln. betrekking op een ontvangen subsidie voor wonen op schone energie.

Toelichting op financieel resultaat                   € 12,3 mln. V/I

Lasten                              € 12,00 mln.  V/I

Subsidieregeling Aardgasvrije wijken                  € 0,7 mln. V/I
Voor het project Proeftuinen heeft de gemeente een bijdrage gekregen van het Rijk van € 4,8 miljoen als dekking van de onrendabele top. Deze subsidieregeling heeft een doorlooptijd tot 2028 en is bedoeld voor het transitieklaar maken van appartementen van Staedion en het aansluiten van de eerste woningen van
Vestia in Den Haag Zuidwest. De nodige voorbereidingen voor een investeringsbesluit kost meer tijd dan verwacht.

Via de reserve Grote projecten blijft het voordeel beschikbaar voor aardgasvrije wijken.

Enecoreserve                           € 11,3 mln. V/I
Veel projecten en activiteiten zijn conform planning verlopen, bij enkele projecten en activiteiten zijn vooral sprake van een langere doorloop- of voorbereidingstijd en dit heeft tot minder uitgaven geleid in het afgelopen jaar.

Enkele punten uitgelicht:
- Vanuit het rijk zijn extra klimaatgelden beschikbaar gesteld, hierdoor is de onttrekking uit de enecoreserve lager.
- Verder zijn de voertuigen voor de Pilot Duurzame Voertuigen HMS besteld, maar de levering is naar 2024 vertraagd.
- De aanleg van nieuwe walstroominstallaties in de haven van Scheveningen is vertraagd vanwege scopebepaling.  
- Minder verstrekte subsidies (LISE fonds, wonen op schone energie, rentekorting isolatiefonds)  

Via de reserve Energietransitie en Duurzaamheid blijft het voordeel beschikbaar voor projecten van Energietransitie

Baten                                 € 0,3 mln. V/I

Subsidie                            € 0,3 mln. V/I
In 2023 heeft de gemeente een subsidie ontvangen voor wonen op schone energie die niet begroot was.

Toelichting lasten en baten
In 2023 is € 8,6 mln. besteed op de activiteit Duurzaamheid. Hiervan betreft € 2,4 mln. het programma verduurzaming woningen. Aan inzet voor aanpak energiearmoede en geluidssanering is € 2,1 mln. besteed. Daarnaast is er € 0,7 mln. besteed aan diverse duurzaamheidsprojecten, waarvan € 0,5 mln. met ontvangen subsidies is gefinancierd. Verder is er voor € 0,6 mln. subsidies verstrekt en was € 1,69 mln. voor overige duurzaamheidstaken (o.a. bijdrage klimaatfonds, operatie steenbreek en Climate City Contract). Circa € 1,2 mln. heeft betrekking op de eigen organisatie.

In 2023 is € 3,2 mln. op de activiteit Duurzaamheid aan opbrengsten gerealiseerd. De opbrengst heeft voor € 2,5 mln. betrekking op ontvangen subsidies (o.a. Middelen aanpak energiearmoede). Verder heeft € 0,2 mln. betrekking op een onttrekking uit de reserve Revolverende investeringsmiddelen. De overige opbrengsten bedragen € 0,5 mln.

Toelichting op financieel resultaat                   € 0,9 mln. V/I     

Lasten                              € 4,1 mln.  V/I
Subsidies                            € 0,3 mln. V/I
Minder subsidieaanvragen voor onder andere klimaatadaptatie en groene daken in 2023 ingediend.

Overig                              € 0,2 mln. V/I

Neutrale ontwikkelingen                         € 3,6 mln. V/I
Dit betreffen lagere lasten die samenhangen met lagere baten. Zie de toelichting hieronder.

Baten                              € 3,1 mln. N/I

Neutrale ontwikkelingen                         € 3,6 mln. N/I
Tegenover deze lagere baten, staan ook lagere lasten. Zie de toelichting hieronder.

Overige                              € 0,5 mln. V/I

Neutrale ontwikkelingen
Er zijn per saldo € 3,6 mln. minder lasten en baten gemaakt in het kader van de ontvangen subsidies vanuit de rijksoverheid. Met name de ontvangen subsidie aanpak energiearmoede is minder benut dan begroot vanwege de financiële afwikkeling met de woningcorporaties die nog moet plaatsvinden. Op dit moment worden de prestatieleveringen beoordeeld en de verwachting is dat de afrekening in 2024 gaat plaatsvinden.

Toelichting lasten en baten
In 2023 is € 21,4 mln. aan de activiteit Milieubeleid, milieubeheer en luchtkwaliteit besteed. Hiervan heeft € 6,2 mln. betrekking op de deelnemersbijdrage Omgevingsdienst Haaglanden. Aan beheer & onderhoud van laadinfra is € 3,1 mln. besteed. Daarnaast is er € 0,5 mln. aan het beheer van walstroominstallaties besteed. Aan de invoering van milieuzones en de omruilregeling is € 0,6 mln. besteed. Overige kosten ten behoeve van milieubeheer bedroegen circa € 1, mln. Verder is er € 0,7 mln. uitgegeven aan bodembescherming en -saneringen. De overige kosten betreffen € 0,3 mln. Tot slot heeft circa € 9,0 mln. betrekking op personele kosten, waarvan € 7,3 mln. gefinancierd is met de subsidie voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE).

De totale opbrengst bedraagt € 13,1 mln. Hiervan heeft € 4,9 mln. betrekking op de opbrengsten vanuit laadinfra en walstroom. Verder heeft een bedrag van € 8,2 mln. betrekking op de ontvangen subsidies voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE), bodemsanering en laadinfra.

Toelichting op financieel resultaat                   € 0,3 mln. V/I     

Lasten                              € 2,5 mln.  V/I

Overige                              € 0,3 mln. V/I

Neutrale ontwikkelingen                         € 2,2 mln. V/I
Dit betreffen lagere lasten die samenhangen met lagere baten. Zie de toelichting hieronder.

Baten                              € 2,2 mln. N/I

Neutrale ontwikkelingen                         € 2,3 mln. N/I
Tegenover deze lagere baten, staan ook lagere lasten. Zie de toelichting hieronder.

Overige                              € 0,1 mln. V/I

Neutrale ontwikkelingen
Er zijn € 2,3 mln. minder lasten en baten gerealiseerd in het kader van de subsidies. Met name de subsidie Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat-en energiebeleid (CDOKE) kent een lagere realisatie, namelijk € 2,6 mln. De subsidie is halverwege 2023 toegekend, waardoor niet alle kosten in 2023 met de subsidie zijn verrekend. Het restant van deze subsidie gaat uitgeven worden in 2024 en/of 2025.  

Toelichting lasten en baten
In 2023 is € 4,0 mln. aan natuur- en milieueducatie besteed. Hiervan is € 1,2 mln. uitgegeven aan milieueducatie (Den Haag werkt, onderhoud en lesmateriaal) en € 0,5 mln. aan School in Bos. Circa € 1,7 mln. heeft betrekking op de personeelskosten. Een bedrag van € 0,2 mln. betreft het vastgoed (zoals kapitaallasten). De overige kosten betreffen € 0,4 mln.

De totale opbrengst bedraagt € 0,4 mln. Dit zijn voornamelijk bijdragen van scholen voor het bezoek aan School in Bos.