Werk en inkomen

Beleidsverantwoording op hoofdlijnen

Werk en inkomen: wat is het?
Dit programma gaat over werk, inkomen en minima- en schuldenbeleid.

• Werk gaat over alle instrumenten en middelen om Haagse inwoners die vallen onder de Participatiewet toe te leiden naar werk of school. Voor wie werk of school niet haalbaar is is er ondersteuning om op een andere manier mee te doen.
• Inkomen bevat de instrumenten en middelen om inwoners die vallen onder de Participatiewet rechtmatig te voorzien van een bijstandsuitkering.
• Het minima- en schuldenbeleid biedt voorzieningen om inwoners met een minimuminkomen actief mee te laten doen in de samenleving. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar kinderen. De insteek is om schulden en de effecten van armoede zoveel mogelijk te voorkomen en te dempen. De gemeente ondersteunt mensen met geldzorgen en geldproblemen om deze zo snel en integraal mogelijk op te lossen.

Wat is het doel?
In Den Haag willen we zoveel mogelijk mensen aan het werk krijgen of laten participeren en perspectief bieden. Want dat draagt bij aan de bestaanszekerheid; iets dat iedereen in Den Haag verdient. Met dit programma wil de gemeente inwoners ondersteunen die (tijdelijk) niet in staat zijn om op eigen kracht in hun levensonderhoud te voorzien en maatschappelijk mee te doen en daarmee bijdragen aan de bestaanszekerheid van Hagenaars.

2023 In het kort
De problematiek die we in 2023 op het gebied van werk en inkomen zagen in de stad wordt beïnvloed door een aantal actuele trends:

• Het aantal mensen met een bijstandsuitkering daalt, er zijn veel mensen aan het werk en door economische groei zijn er meer vacatures dan werkzoekenden.
• Ondanks de berichten over krapte op de arbeidsmarkt zien we dat de beschikbare vacatures niet geschikt zijn voor Hagenaars met een bijstandsuitkering. Deze groep heeft een steeds grotere afstand tot de arbeidsmarkt. Dat is gedeeltelijk door een tekort aan ervaring en competenties maar ook door de multiproblematiek van armoede en (geestelijke) gezondheid waardoor zij per saldo niet kunnen voldoen aan eisen die in vacatures gesteld worden. Om deze kandidaten te kunnen laten deelnemen aan de arbeidsmarkt zullen we samen met werkgevers passende oplossingen moeten creëren.
• Verschillende groepen nieuwkomers, zoals statushouders, Oekraïense ontheemden, en asielzoekers vestigen zich in de stad, al dan niet tijdelijk. Vanuit onze wettelijke taak bieden we ondersteuning op het gebied van inkomen of bij het inburgeren en het vinden van werk.  
• Tegelijkertijd is het vertrouwen in de overheid momenteel juist relatief laag en is het niet vanzelfsprekend dat iedereen die dat nodig heeft ook daadwerkelijk een beroep doet op onze dienstverlening. Dat vraagt om zoveel mogelijk wegnemen van onzekerheden en een proactieve en integrale aanpak waar mogelijk. 

2023 was ook het jaar van een nieuw coalitieakkoord met ambities op thema’s, waaronder het vergroten van bestaanszekerheid en het aan het werk helpen of het laten participeren van zoveel mogelijk mensen. Op landelijk niveau is het daarentegen nog onzeker welke richting een nieuw regeerakkoord op gaat. De val van het kabinet en de Tweede Kamerverkiezingen hebben de beleidsontwikkeling en wetgeving op diverse dossiers vertraagd. In 2023 zijn wel verschillende onderzoeken en adviezen verschenen waarin onder andere aanbevelingen op het terrein van werk en inkomen zijn gedaan. De rode draad in deze onderzoeken is dat het stelsel van sociale zekerheid (waaronder ook de Participatiewet) te complex is voor inwoners en professionals en dat verschillende regelingen binnen het stelsel onvoldoende met elkaar samenhangen. Het sociaal minimum is niet toereikend om van rond te komen, en - in tegenstelling tot de aannames in de Participatiewet - is niet iedereen in de bijstand in staat om te werken. Ook is er uitvoerig onderzoek gedaan naar de toekomst van de sociale infrastructuur en de arbeidsmarktinfrastructuur. Uiteraard gaan we, voor zover dat mogelijk is, de bevindingen uit deze onderzoeken en adviezen verwerken in onze eigen beleidsontwikkeling en uitvoering.

Belangrijkste mijlpalen

Werk & Participatie

• Er zijn in totaal 2.590 mensen naar werk of school begeleid. Bij 1.934 personen is de bijstandsuitkering hierdoor beëindigd.
• In 2023 werkten 1.141 SW-medewerkers bij de sociale werkvoorziening.
• De Participatiewet verplicht gemeenten om beschutte werkplekken aan te bieden. Voor 2023 was de wettelijke taakstelling voor beschut werk het equivalent van 263 werkplekken. Eind 2023 hadden 373 mensen een beschut dienstverband bij de gemeente Den Haag. De gemeente voldoet hiermee ruimschoots aan haar wettelijke verplichting.
•  In 2023 is op basis van aanbestedingen en inkoop ‘social return’ toegepast.  Daarmee is op 97 procent van de afgeronde opdrachten de social returnverplichting volledig ingevuld.
• De Instapeconomie is in 2023 is uitgebreid naar 100 deelnemers verdeeld over drie wijkinitiatieven.

Inkomen

• In 2023 is het aantal bijstandsuitkeringen in Den Haag met 1,8% gedaald van 22.242 naar 21.834 uitkeringen op 31 december 2023.
• In 2023 zijn 6.699 bijstandsaanvragen afgehandeld, waarvan er 4.052 zijn toegekend. Het toekenningspercentage bijstand bedroeg 60,5%. Het aantal bijstandsaanvragen is ten opzichte van 2022 met 11,1% gedaald. Deze daling werd veroorzaakt door het wegvallen van de tijdelijke BBZ-overgangsregeling vanuit de Tozo.

Indicatoren en kengetallen

* In het begrotingsjaar 2023 is het Beleidsplan Werk en Participatie (RIS315004) vastgesteld. In lijn met het Beleidsplan  zijn we in 2023 uitgegaan van een bredere definitie van re-integratie waarbij de uitstroom uit werk en studie binnen het hele bestand geteld wordt. Daarmee zijn ook de werkprocessen samengevoegd. Als je uitgaat van het nieuwe beleid en de daarmee gedefinieerde uitstroom, dan komt het cijfer uit op 1.934.

** Deze indicator geeft inzicht in hoeverre de inzet van re-integratie-instrumenten tot een duurzame werkhervatting van ex-uitkeringsgerechtigden heeft geleid.

* Het aantal huishoudens met bijstand t.o.v. het totaal aantal huishoudens
* Voorlopige gegevens

De twee bovenstaande indicatoren geven een indicatie van de relatieve sociale problematiek in Den Haag.      

* De eenheid is afwijkend t.o.v. de voorgaande programmarekeningen. In de voorgaande programmarekeningen was de eenheid 'Aantal per 10.000 inwoners'. De reden hiervan is dat bij de bron de eenheid is gewijzigd.