Stadsdelen, integratie en dienstverlening

Burgerzaken en baten secretarieleges
 Burgerzaken is primair verantwoordelijk voor de kwaliteit van de burgerlijke stand en de basisregistratie van personen. Verder voert Burgerzaken een aantal bijzondere taken uit: de eerste inschrijving in de basisregistratie en het beheer van het register voor niet-ingezetenen, de uitvoering van de Rijkswet op het Nederlanderschap en The Hague International Center. Daarnaast is Den Haag als enige gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van landelijke taken.

Digitale dienstverlening
Er is één online omgeving met www.denhaag.nl, formulieren en MijnDenHaag (MDH). Dit vormt de basis voor omnichannel met telefonie en balies. De dienstverlening gaat mee met de trend uit de maatschappij en speelt zich dus steeds meer online af. Per november 2023 is de nieuwe website live gegaan. Deze vernieuwde website is samen met de inwoners en ondernemers uit de stad gemaakt en zal voor de gebruiker duidelijker zijn in gebruik. Daarnaast gaat ook het opzoeken van informatie en aanvragen van documenten makkelijker. Zowel bij het ontwerp als bij de ontwikkeling van de website zijn eisen gesteld aan de toegankelijkheid. Dit is na livegang getoetst door een onafhankelijke partij. Hierdoor scoort de website nu een toegankelijkheidsscore B. Daarnaast is ook een extra functionaliteit toegevoegd, namelijk een voorleesfunctie. Deze is niet verplicht volgens de richtlijnen, maar helpt laaggeletterden en mensen met visuele beperkingen bij het vinden en begrijpen van informatie op de website.

Voor MDH is een nieuwe OpenSource MijnOmgeving neergezet, die inmiddels ook geïmplementeerd is bij andere gemeenten. Hierdoor is samenwerking ontstaan met andere gemeenten en is Den Haag niet meer alleen verantwoordelijk voor de doorontwikkeling.

Aanpak en methodes om de dienstverlening te verbeteren
Het afgelopen jaar hebben we geïnvesteerd in expertises om steeds meer vanuit de leefwereld van inwoners en ondernemers te werken. Bijvoorbeeld door inwoners en ondernemers uit te nodigen voor onderzoek om hun behoeften en verwachtingen op te halen, door te werken met klantreizen om een proces te ontwerpen dat uitgaat van de behoeftes van de gebruiker, of het steeds meer werken met data en dashboards om te zorgen dat besluiten gebaseerd zijn op de juiste informatie.

De Stadskamer is een gemeentebrede onderzoeksfunctie, om bij de verbetering van beleid en uitvoering, de leefwereld van onze doelgroepen concreet een plek te geven. De gemeentelijke Stadskamer wordt ingezet voor allerlei manieren waarop de gemeente invulling geeft aan communicatie, participatie en dienstverlening aan de Haagse inwoners en ondernemers. In 2023 zijn ongeveer 2500 inwoners en ondernemers betrokken bij onderzoeken. De onderzoeken vinden plaats in het Stadhuis of op locatie bij doelgroepen in de stad, en sinds de coronaperiode deels ook online.
In 2o23 is de Stadskamer ook gestart met het inzetten op steeds meer inclusief onderzoek, om te zorgen dat ook doelgroepen die vaak ondervertegenwoordigd zijn (zoals laaggeletterden, jongeren of mensen met financiële problemen) betrokken worden, en het onderzoek een goede afspiegeling van de stad is.
Naast de Stadskamer is in 2023 ook de expertise rondom het ontwerpen van goede dienstverleningsprocessen gegroeid. Zo kunnen we zorgen dat we de behoeften die bij inwoners en ondernemers opgehaald worden ook om kunnen zetten in goede processen voor de organisatie.  

Klachten
Bij de gemeente komen per jaar ca. 2300 klachten binnen. In absolute aantallen gaat de top 5 van de meest ingediende klachten over doelgroepenvervoer, parkeren, de Basisregistratie Personen, afval en Burgerlijke Stand.

Er wordt hard gewerkt aan het afhandelen van deze klachten binnen de wettelijke termijn en aan verbetering van het klachtenproces. Het verbeterprogramma klachten is gestart in 2021 en gericht op het in 95% van de gevallen binnen de wettelijke termijn afhandelen van klachten. Het doel is dat inwoners meer tevreden zijn over de manier waarop klachten worden behandeld, en het eenvoudiger is voor inwoners om een klacht in te dienen. Inwoners moeten duidelijke en empathische communicatie ervaren tijdens het klachtenproces. Resultaten van het programma in 2023 waren o.a.: procesoverzicht van een uniform klachtenproces, een nieuwe mogelijkheid om klachten fysiek in te dienen via wijkservicepunten, verdere ontwikkeling van een klachtendashboard, en voorbereidingen voor het vervangen van het klachtenregistratiesysteem.

Tevredenheidsonderzoeken
Voor beter inzicht in de staat van de dienstverlening en identificatie van verbetermogelijkheden, zet de gemeente tevredenheidsonderzoeken in. De gemeente kiest voor één gestandaardiseerde methode van klanttevredenheidsonderzoek. Een standaard manier van vragen, meten en rapporteren maakt het namelijk mogelijk om dienstverleningsniveaus breed te vergelijken, zodat van elkaar kan worden geleerd. Daarmee is het ook een belangrijk instrument om gemeentebreed regie te houden op verbetering en kostenbesparing. In 2023 zijn er 1450 klanttevredenheidsonderzoeken uitgevoerd. Ze geven een cijfermatige waardering van de dienstverlening en bieden ook ruimte voor meer gedetailleerde feedback van inwoners en ondernemers.

Fysiek
 Aanvullend op de activiteiten in het Programma 9. Buitenruimte worden in de stadsdelen en wijken vanuit de leefwereld van inwoners (kleine) verbeteringen in de fysieke leefomgeving samen met de inwoners uit de wijken opgepakt.

Graffiti
Het meldpunt graffiti verwijdert gratis illegale graffiti of posters van de gevel van particuliere woningen en doet aangifte bij de politie. Inmiddels hebben bijna 7.500 eigenaren van panden zich ingeschreven voor deze schoonmaakregeling. Van deze panden is ruim 2.000m2 illegale graffiti verwijderd. Ook van diverse objecten in de openbare ruimte is graffiti verwijderd (4.000m2).

Daarnaast heeft het meldpunt ruim 1.500m2 posters en stickers laten verwijderen. Samen met The Hague Street Art wordt steeds gekeken naar manieren om in contact te komen en te blijven met de illegale taggers, zoals bijvoorbeeld door het organiseren van graffiti-jams bij één van de Legale Graffiti Locaties. De Legale Graffiti Locatie aan de Mient (Segbroek) is uitgebreid en er is een geheel nieuwe graffitiwand in wijkpark Bokkefort (Loosduinen) geplaatst. Hierdoor telt Den Haag nu 4 plekken waar graffiti-artiesten op een legale wijze graffiti mogen aanbrengen.

Straatmeubilair
Straatmeubilair zorgt ervoor dat Hagenaars elkaar in de openbare ruimte kunnen treffen. Ook dit jaar is het straatmeubilair en de direct omliggende openbare ruimte op orde gebracht. In de stadsdelen Centrum en Haagse Hout is er extra aandacht voor het beheer van het binnenstadgebied, de omgeving van het Centraal Station en het Beatrixkwartier op Hofstadniveau.

Schone stad
Vanuit de ‘keten op schoon’ werken alle stadsdelen mee aan het realiseren van de maatregelen uit het Actieplan Schone Stad 2023. Bij het Aanvalsplan Afval 2023-2026 richten de milieubeheerders zich met name op projecten die overleg en participatie met inwoners vragen, zoals informeren over afval, tegengaan van bijplaatsingen, uitvoeren van gedragsinterventies en ondersteunen van bewonersinitiatieven.

Opruimen!
Met de inzet van verschillende interventies wordt met bewoners en organisaties samengewerkt aan een schone stad. Er waren 2 stedelijke acties Schone Buurt, waarbij bewoners gefaciliteerd zijn bij het opruimen van zwerfafval in hun leefomgeving. 24 Opruimdagen, waarbij laagdrempelig huishoudelijk afval wordt ingezameld en bewoners geïnformeerd over afval scheiden. Er zijn 11 nieuwe containertuintjes geplaatst. Er is specifiek ingezet op rattenoverlast, waarbij bewoners gefaciliteerd worden met middelen en 10 acties om rattenoverlast te voorkomen. Ook is er gewerkt aan een verbeterde registratie van orac adoptanten en het zichtbaar maken op welke locaties de adoptanten actief zijn. Tevens vindt ook dit jaar 'verloot je boompje’ plaats, een kerstboom-inzamelactie op 45 plekken die kinderen, jongeren en bewoners stimuleert om zo veel mogelijk (zwerf)kerstbomen in te zamelen.

Dumpingen
De stadsdelen zorgen voor het plaatsen en onderhouden van circa 9200 afvalbakken. In 2023 zijn circa 500 keer olie- en verfsporen op de weg schoongemaakt en illegaal gedumpt chemisch drugsafval opgeruimd.

Haagse strand
De stadsdelen Loosduinen en Scheveningen hebben de toegangen tot het strand en de afrastering van het strand onderhouden, ook hebben zij hier bebording aangebracht.  Daarnaast houden zij toezicht bij de opbouw, exploitatie en het afbouwen van de strandpaviljoens en de nutsvoorzieningen. Ze voerden regie op het schoonmaken van het strand en het plaatsen van de afvalbakken. Verder onderhielden zij de contacten met de stakeholders op en rond het strand en geven zij advies bij evenementaanvragen.

Openbaar groen
In 2023 is er hard gewerkt aan vergroening van de stad. Groen draagt bij aan een gezonder leefklimaat en klimaatadaptatie. De eerste vergroeningsstudie voor Transvaal uit 2022 heeft geleid tot aanplant in het winterseizoen 2022/2023. Dit jaar zijn er diverse vergroeningsstudies uitgevoerd in vooral de versteende wijken, zoals Duindorp, Scheveningen Dorp en Stationsbuurt. De eerste resultaten zullen hiervoor winter 2023/2024 buiten zichtbaar zijn. Ook actie Steenbreek heeft voor meer groen in de stad gezorgd. Dit jaar zijn er ruim 200.000 tegels ingeleverd. Ook is verder gewerkt aan de doorontwikkeling van de keten groen. Aan de hand van een houtskoolschets met ontwikkelagenda zijn we bezig om meer structuur in de groenketen aan te brengen wat onder andere bijdraagt aan meer efficiëntie en een betere kwaliteit buiten. Zo wordt er onder meer gewerkt aan een monitoringssysteem om zowel de beeld als de technische kwaliteit van het groen in de stad beter in zicht te krijgen.

Speelvoorzieningen
In een samenspel tussen kinderen, omwonenden en partners hebben we diverse uitdagende speellocaties in de stad gecreëerd. Kinderen, omwonenden en partners weten namelijk goed wat er speelt in de wijk. Hierbij gebruikten we diverse participatiemethoden.

Zo zijn er verspreid over alle stadsdelen 43 participatietrajecten opgestart en 36 speellocaties heringericht. Daarnaast richten we het Oranjeplein samen met omwonenden, gebruikers en partners in als samenspeelplek. Een samenspeelplek is een plek waar kinderen met en zonder beperking onbelemmerd samen kunnen spelen.

Verkeersborden en belijning
Per 2023 zijn er structureel meer middelen om de verkeersborden en belijning te onderhouden. Middelen zijn besteed aan het inlopen van de achterstanden in het beheer. Er is o.a. ingezet op belijning van voetgangersoversteekplaatsen en schoolzones, zodat de veiligheid gegarandeerd wordt.

Participatie

Verbeteren van de participatie in Den Haag
Participatie is het betrekken van mensen of organisaties om hen invloed te geven op beleid of projecten van de gemeente. Dat gebeurt dagelijks in vele vormen en manieren in de stad. De gemeente wil graag met de stad samenwerken en bewoners willen graag meedenken en meedoen. Het betekent dat participatie geen keuze is, maar het vertrekpunt. Om het hoge ambitieniveau van de kwaliteit van participatie te behalen, is er inzet van mensen, expertise, uren en soms ook geld nodig. Zeker bij complexe participatietrajecten, Dit zijn de redenen dat het college meer mensen en expertise heeft ingezet in 2023; het team Haags Samenspel.

Participatieadviseurs van dit team ondersteunen projectleiders van de diensten en stadsdelen. Zowel bij het ontwerp van het participatieproces als de (digitale en fysieke) uitvoering. Op die manier werken we verder aan het verbeteren en professionaliseren van participatie. Participatie wordt bovendien toegankelijker door de digitale en fysieke mogelijkheden beter te gebruiken. We nemen meer tijd voor processen in projecten om inwoners zo meer concrete invloed te geven. De participatieadviseurs werken volgens de basisregels van het Haagse Participatiekompas. Het participatieproces richten ze in volgens de stappen in de Haagse Participatiewerkwijze.
Het team werkt mee aan uiteenlopende projecten. Van wijkbudgetten en wijkagenda’s tot herinrichtingen. Van het opknappen van de openbare ruimte tot beleidstrajecten. Van projecten in intensiveringsgebieden tot sociale projecten.

 Een aantal projecten die Haags Samenspel in 2023 heeft ondersteund:

Daarnaast wil het team samen met de projectleiders leren van participatieprojecten. Dit doen we door steeds projecten achteraf te evalueren. Die lessen delen we met collega’s en partners. We helpen collega’s aan de juiste kennis en kunde en we leren van de collega’s in de frontlijn. Zo starten we samen goede participatietrajecten, verbeteren we samen de participatie in Den Haag en geven we inwoners meer invloed.

Tot slot werkten we in 2023 aan een aantal concrete projecten.

Participatieverordening en - beleidskader
Vóór de nieuwe participatieverordening maken we samen met de stad het beleidskader participatie en een handleiding voor de medewerkers die bezig zijn met participatie. Het beleidskader laat bewoners aan het woord, zij geven mee aan de gemeente wat ze belangrijke uitgangspunten vinden bij participatie. De handleiding zet geleerde lessen bij elkaar. Het benoemt de definities, waarden en uitgangspunten van bewonersparticipatie in Den Haag en biedt houvast voor de medewerkers die bezig zijn met participatie. Ook beschrijft het de hulpmiddelen die zijn gemaakt. Zo zijn bijvoorbeeld het Haags Participatiekompas en de Haagse Participatiewerkwijze beschikbaar als basisuitrusting van iedere Haagse ambtenaar en bestuurder die aan de slag gaat met participatie. Daarnaast noemt het de ambities voor de komende jaren.  In 2023 startten we het participatietraject met de stad hiervoor.

Omgevingswet en participatie
Op 1 januari 2024 werd de Omgevingswet van kracht. Inwoners en ondernemers krijgen meer duidelijkheid over de regels voor de fysieke leefomgeving. Ook is er meer ruimte voor ideeën en bijdragen van inwoners. Haags Samenspel adviseerde over het participatiebeleid voor de drie kerninstrumenten van de gemeente in de Omgevingswet. Dit zijn de omgevingsvisie, het omgevingsplan en omgevingsvergunningen.
De Omgevingswet geeft de gemeenteraad adviesrecht over aanvragen van omgevingsvergunningen. Dit is de “Lijst met gevallen voor bindend advies en waarvoor verplichte participatie geldt voor projecten die in strijd zijn met het omgevingsplan”. De lijst is aangenomen op 7 september 2023.

Organisatie participatie in gebiedsontwikkelingen
Op 16 juni 2022 is de raadsmededeling over de Concept Participatiegids voor gebieds- en planontwikkeling vastgesteld. In 2023 is er middels de vier pilotprojecten gewerkt aan de beantwoording van een aantal leervragen. Bij het vaststellen van de nieuwe participatieverordening zal de Participatiegids voor gebieds- en planontwikkeling als hulpmiddel worden vastgesteld.

Communicatie- en participatieplatform
In maart 2023 is de website projecten.denhaag.nl gelanceerd. De website is een belangrijk communicatiemiddel. Zo werken we gebiedsgerichter, communicatiever (actueler, vollediger, begrijpelijker, transparanter) en participatiever. De website is voorlopig gericht op de inwoners en belangstellenden van de drie grote gebiedsontwikkelingen (Binckhorst, CID, Zuidwest) en de wijk Mariahoeve. Zes maanden na de start van de website hebben we geëvalueerd om te beoordelen of de oorspronkelijke behoeften en doelstellingen zijn bereikt. Hiervoor interviewden we inwoners en collega’s. Daarnaast is een UX-review en data-analyse uitgevoerd. Dit onderzoek helpt de website voor de inwoner te verbeteren. Maar ook de werkwijze voor onze collega’s. Daarnaast biedt dit onderzoek onderbouwing om alle 44 wijken en andere gebieden in Den Haag in de site op te nemen.

Jeugdparticipatie en bereik andere doelgroepen
Om de rechten en kansen van kinderen en jongeren nog beter mee te nemen in beleid is Child Friendly Cities gestart. Dit is een samenwerking met UNICEF Nederland. Hiermee sluiten we aan bij een beweging die uitgaat van ontwikkelingskansen voor kinderen en wat daar lokaal voor nodig is.
Het onderliggende doel is dat alle groepen belanghebbenden (inwoners, ondernemers en/of organisaties) die door een project of plan worden geraakt, deelnemen aan het participatietraject. Voor het beter bereiken van doelgroepen die ondervertegenwoordigd zijn, zoals mensen in stressvolle situaties (zoals bij schulden), laaggeletterden, jongeren, anderstaligen, en digitaal mindervaardigen, zetten we meer capaciteit in voor o.a. het ontwikkelen van nieuwe onderzoeks- en participatievormen.

Stadmaken
De mensen in onze stad die actief meedoen en meedenken om onze stad te verbeteren nemen maatschappelijk initiatief. Op 29 september 2023 heeft een aantal van hen het tweede Haags Stadmakersfestival georganiseerd, in Den Haag Zuid West rondom PandZW. Door de opzet en locatie trok het festival dit keer een diverser publiek, was het meer een festival en waren er meer deelnemers dan tijdens het eerste festival.

Leefbaarheid en bewonersparticipatie
Met de subsidieregeling Leefbaarheid & Bewonersparticipatie zijn in 2023 subsidies voor bijvoorbeeld een buurt koffieochtend, een ontmoeting waarbij (nieuwe) buurtbewoners elkaar leren kennen of een burendag verleend. Om de leefbaarheid te versterken worden ook maatschappelijke initiatieven gesubsidieerd, zoals training voor vrijwilligers die met jeugd werken, de organisatie van een vrouwenclub of een ontmoetingsplek voor en door de buurt. In totaal zijn er circa 650 subsidies verleend.

Gulden Klinker
Ook dit jaar is er ingezet door bewoners om de openbare ruimte te onderhouden of mooier te maken. In 2023 waren er een kleine 300 Gulden Klinker Groepen. Daarnaast zijn 17 initiatieven beloond met de instrating van de Gulden Klinker en een geldelijke waardering en 3 met de instrating van de Platina Klinker en eveneens een geldelijke waardering.

Bewoners en beleid
Bewonersorganisaties zijn belangrijke gesprekspartners van de gemeente bij het vormgeven en invullen van beleid voor de wijken. In 2023 hebben we het beleidskader Bewonersorganisaties Den Haag 2021 vastgelegd in een convenant en afspraken gemaakt over wat we van elkaar verwachten. Van de 47 bewonersorganisaties hebben 30 organisaties het convenant ondertekend en worden de ervaringen meegenomen in de evaluatie richting een nieuw beleidskader in 2024 (zie ook RIS 316971). Onbedoeld raakten convenanten verbonden aan de toekenning van de basissubsidie, deze koppeling is losgelaten. In goede interactie met de bewonersorganisaties wordt een evaluatie in de steigers gezet van het beleidskader, waarin ook wordt bezien hoe tot betere afspraken gekomen kan worden om informatie-uitwisseling en samenwerking tussen bewonersorganisaties en gemeente verder te verbeteren.

Ook stimuleren we bewonersorganisaties om te vernieuwen op het gebied van communicatie en interactie met bewoners en andere partners uit de wijk en bieden we daarin ondersteuning. De gemeente vindt het belangrijk ook met andere inwoners te spreken. In 2023 zijn de stadsdelen doorgegaan met het stimuleren en ondersteunen van andere groepen bewoners, zoals bewonersgroepen, verenigingen van eigenaren, ondernemers- en winkeliersverenigingen e.d.

Vrijwilligers initiatieven veiligheid
In 2023 waren er 25 bewonersinitiatieven Veiligheid actief, 23 initiatieven hebben hiervoor subsidie aangevraagd. Een initiatief is gestopt. In 3 gebieden is ingezet op het oprichten van een nieuw team. Deze teams zijn nog niet actief. Het scholingsprogramma is gecontinueerd en goed gebruikt (130 deelnemers).

Duurzaamheid
De gemeente heeft bewoners geholpen met verduurzamen door te ondersteunen, te inspireren, te begeleiden en te adviseren. De subsidieregeling ‘duurzame wijkactie’ is in het voorjaar weer geopend. 16 initiatieven hebben hier gebruik van gemaakt. Ook zijn er bijeenkomsten samen met wijkinitiatieven georganiseerd, zoals een duurzaamheidsfestival in een binnentuin. Verder zijn er wijkgerichte acties ontwikkeld om bewoners te stimuleren energie te besparen en over te gaan op schone energie.

Ook ondernemers zijn volop geholpen in 2023. Zo hebben ruim 40 ondernemers een energiescan ontvangen en was er een bijeenkomst voor ondernemers in Laak en Zuidwest om ze te helpen bij de verduurzaming van hun pand en bedrijfsvoering. Bedrijven en instellingen zijn branchegericht ondersteund door inzet van duurzaamheidskringen voor hotels, zorginstellingen, buurthuizen, strandpaviljoens en evenementen. De behandelde thema's zijn energiebesparende maatregelen, plasticverbruik verminderen en voedselverspilling tegengaan.

Integraal gebiedsgericht werken

Wijkagenda (RIS307151) & Intensiveringsgebieden (RIS307114)

Samenwerken aan de Wijk
We werken samen met bewoners, winkeliers en lokale organisaties aan de belangrijkste uitdagingen in elke wijk. Bijna elke wijk in Den Haag heeft nu een eigen wijkagenda. Hierin staan de belangrijkste thema’s voor die wijk.

Wijkagenda's van 2023
In 2023 hebben we wijkagenda’s gemaakt voor: Archipel/Willemspark, Stationsbuurt, Binnenstad, Laakhavens, Bezuidenhout MO, Kijkduin/Ockenburg/Meer en bos, Regentesse/Valkenbos, Statenkwartier, Rustenburg/Oostbroek, Leyenburg, Wateringse veld.

Aanpak in intensiveringsgebieden (prioritaire gebieden)
Sommige plekken in de stad hebben extra aandacht nodig. Denk aan problemen met afval, verkeer, welzijn, veiligheid, ondermijning, te veel mensen in een huis, achterstallig onderhoud en de inrichting van buitenruimtes. Deze plekken noemen we intensiveringsgebieden.

In april zijn actieplannen voor deze gebieden gestart: Kaapseplein, Duindorp, Van Baerlestraat/Jan Luijkenlaan, Weimarstraat/Beeklaan/Zevensprong, Laak (toegevoegd in het actieplan RIS31520). Rustenburg/Oostbroek (toegevoegd in het najaar), hiervoor wordt in 2024 gewerkt aan een actieplan. In 2024 wordt de raad geïnformeerd over verdere uitbreiding van de intensiveringsgebieden.

Gebruik van Informatie
Wijkagenda’s maken we met hulp van de bewoners en op basis van wijkprofielen. Die profielen geven een beeld van de wijk met data van het CBS en de gemeente. We checken dit beeld met enquêtes onder de bewoners. In 2023 zijn deze profielen verbeterd. We begrijpen de wijken nu beter en halen ook de wensen en behoeften op bij mensen die niet in groepen georganiseerd zijn. Dit doen we door vaker enquêtes te houden en nieuwe AI-technieken te gebruiken voor analyses.

Gebiedsgericht welzijnswerk
 De stadsdelen subsidiëren in het kader van het gebiedsgerichte werken samenlevingsopbouw en jeugd- en jongerenwerk van de Haagse welzijnsorganisaties. Onderdeel daarvan is de verhuur van accommodaties aan welzijnsinstellingen.
Welzijnswerkers werken preventief. Zij signaleren problemen tijdig en pakken deze aan. Door kleine problemen klein te houden en tijdig hulp in te schakelen bij zwaardere problemen. Voor 2023 zijn mede op basis van de wijkagenda’s en wijkscans maatschappelijke vraagstukken vastgesteld die passen binnen de 2 gebiedsgerichte welzijnsambities:

1.        Actief samenleven:

Hagenaars voelen zich thuis in hun wijk, zijn in staat zichzelf te organiseren en willen een bijdrage leveren aan de fysieke en sociale leefbaarheid. Hiermee bouwen we aan een veerkrachtige samenleving waarin mensen naar elkaar omkijken, gemeenschapszin ervaren en zich thuis voelen.
Opbouwwerkers hebben een belangrijke rol in het stimuleren van onderlinge verbinding en gemeenschapszin. Het opbouwwerk organiseert ontmoeting en verbindt bewoners aan elkaar en aan voorzieningen. Groepen bewoners krijgen zo de mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan de fysieke en sociale leefbaarheid. Ze worden ook gestimuleerd om eigen initiatief en verantwoordelijkheid te nemen. Ook dragen de welzijnswerkers bij aan het verminderen van sociale spanningen.

De gemeente heeft daarnaast acht community builders, die complementair werken aan de 184 opbouwwerkers in de meer complexe gebieden. Zij hebben een verbindende functie tussen de gemeente en de wijk. Met hun inzet bereiken zij groepen bewoners die normaal lastig bereikt worden, zodat ook zij mee kunnen doen en hun stem gehoord wordt.

2.       Kansrijk opgroeien en ontwikkelen:

Zoveel mogelijk Haagse jeugdigen kunnen veilig opgroeien in een omgeving waar ze worden erkend en gewaardeerd. Ze krijgen de kans om zich zo goed mogelijk te ontwikkelen, zijn in staat kansen te grijpen, verantwoordelijkheid te nemen en worden hiermee voldoende voorbereid op een volwassen bestaan.
Jongerenwerkers werken op plekken waar kinderen en jongeren problemen ondervinden bij het opgroeien. Deze kinderen zijn minder goed in staat om op eigen kracht hun talenten te ontwikkelen. Jongerenwerkers dragen bij aan het voorkomen van problemen door een sleutelrol te vervullen bij het zinnig invullen van de vrije tijd door jongeren. Ook motiveren zij jongeren om mee te doen met het organiseren van activiteiten en hun stem te laten horen. Waar nodig wijzen ze jongeren de weg naar de hulpverlening. Ze hebben een vertrouwensrelatie met de jongeren en weten hen te vinden, ook ’s avonds en op straat. In situaties van overlast treden justitie, politie, welzijn en zorg samen op .

In 2023 is de subsidieregeling “flexibel welzijnsbudget Stadsdelen Den Haag 2023” van start gegaan. Met dit additionele budget wordt in aanvulling op de reguliere dienstverlening van het gebiedsgerichte professionele welzijnswerk ingezet om actuele lokale knelpunten in de stadsdelen te adresseren. Er zijn 19 subsidies verstrekt.

Het bedrag van € 0,8 mln. dat beschikbaar is gesteld voor straatcoaches is op acht hotspots ingezet om jongerenoverlast tegen te gaan en jongeren waar mogelijk door te verwijzen naar werk, opleiding en sport. Tot en met het derde kwartaal zijn op alle hotspots in totaal 543 jongeren bereikt die deel uitmaakten van jeugdgroepen.

In het voorjaar van 2023 is voor de commissie Samenleving een werkbijeenkomst en werkbezoek georganiseerd met het doel hen te informeren over de meerwaarde van het professioneel welzijnswerk. De Haagse welzijnsorganisaties en de gemeente zijn een gezamenlijk leer- en ontwikkelproces ‘betekenisvol meten en verantwoorden’ gestart om tot een verbeterslag in de wijze van verantwoording te komen. Daarbij is aandacht voor gezamenlijke taal en daarvan afgeleid indicatoren en rapportages voor verantwoording. Deze rapportages winnen aan betekenis door ‘telresultaten’ te uniformeren en gedifferentieerd te ‘vertellen’. Dit draagt bij aan de zichtbaarheid van de ervaren kwaliteit en toegevoegde waarde van het gebiedsgerichte welzijnswerk.

Het gebiedsgerichte welzijnswerk in stadsdeel Centrum is eenvoudiger georganiseerd. Voor de herverdeling van de inzet tussen organisaties in de Schilderswijk is de implementatie per 2024 voorbereid. Voor het voorheen noodlijdende buurthuis De Mussen is in 2023 komen vast te staan dat de organisatie weer financieel gezond is en hebben we de eerder verstrekte noodsubsidie kunnen vaststellen.

Naar aanleiding van het Rekenkameronderzoek “Werk aan Welzijn” (RIS 315975) is een plan van aanpak opgesteld om opvolging te geven aan de aanbevelingen die zij heeft gedaan. In dit plan van aanpak zijn de volgende elementen opgenomen waar in 2024 e.v. uitvoering wordt gegeven. Dit betreft beleid voor de sociale basis; de inrichting van een nieuwe financieringssystematiek voor het professioneel welzijnswerk en subsidieregelingen voor aanvullend welzijnsaanbod; verbetering en meer efficiënte en betekenisvolle rapportage door de professionele welzijnsinstellingen en de verantwoording richting de raad waaronder het opstellen van een voortgangsbericht. In dit bericht wordt de raad o.a. geïnformeerd over de resultaten die het professioneel welzijnswerk het afgelopen jaar heeft bereikt.

Integratie en Burgerschap
 We hebben ons beleid, zoals ingezet in 2022, voortgezet. De nadruk lag daarbij op het tegengaan van discriminatie en polarisatie in de stad. Daarbij ging het om onderzoek, bewustwording, voorlichting en het ondersteunen van initiatieven en activiteiten in de stad. Specifieke aandacht was er voor het tegengaan van moslimdiscriminatie, antisemitisme, discriminatie tegen mensen uit de queer-community en discriminatie bij bijvoorbeeld stages, werk en in het uitgaansleven. In 2023 is gewerkt aan de doelstellingen voor Inclusief samenleven zoals uiteengezet in de nota's ‘Op weg naar een inclusieve samenleving’ (RIS 307542) en ‘Bouwen aan een verbonden stad’ (RIS208172). Er zijn stappen gezet op het tegengaan van discriminatie binnen verschillende maatschappelijke domeinen. Zo is in mei het Haags Manifest Gelijke Stagekansen ondertekend door alle deelnemende partijen in de regio en is naar aanleiding van het onderzoek queersensitieve hulpverlening aan jongeren een handreiking ontwikkeld voor vrijwilligers en professionals.
Om antisemitisme in de stad aan te pakken, zetten we in op onderzoek, bewustwording, voorlichting en het ondersteunen van de Joodse gemeenschap in onze stad. We zijn in dialoog met de gemeenschap hoe we als gemeente in hun behoeften en wensen kunnen voorzien. We onderzoeken ook mogelijkheden om antisemitisme te bestrijden door middel van preventieve maatregelen en het bewustzijn te vergroten in de stad.

Dialoogsessies
Met partners in de stad hebben we in buurten en wijken laagdrempelige dialoogsessies georganiseerd. Die gingen over allerlei actuele onderwerpen, zoals alledaagse en institutionele vormen van racisme en discriminatie. Tevens hebben we uitwisselingsactiviteiten tussen wijken gestimuleerd.
Via de subsidieregeling Antidiscriminatie en verbinding ondersteunt de gemeente diverse organisaties bij het organiseren van dialoogsessies, verbindende activiteiten en uitwisselingsactiviteiten tussen wijken. In aanvulling hierop hebben in het najaar van 2023 een aantal intensiverende ontmoetings- en dialoogactiviteiten plaatsgevonden. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende dialoogtafels georganiseerd (door Dialoog in Den Haag) waarbij inwoners uit Den Haag met elkaar deelden over rituelen en is er een filmreeks georganiseerd waarbij mensen elkaar konden ontmoeten rondom verschillende thema's, zoals Mensenrechten.

Koloniaal en Slavernijverleden
In 2023 herdachten en vierden we de afschaffing van de slavernij. Daarnaast hebben we gewerkt aan een educatief programma over dit verleden op scholen en culturele instellingen. Er is een lesprogramma over koloniaal- en slavernijverleden ontwikkeld. Daarnaast is in samenwerking met de bibliotheek Den Haag een publieksprogramma opgezet, een wetenschappelijke lezingenreeks met culturele optredens in de centrale bibliotheek.

In 2023 is in Den Haag de afschaffing van de slavernij voor het eerst herdacht met een kranslegging in samenwerking met Comité 30 juni/1juli. De subsidieregeling koloniaal- en slavernijverleden Den Haag heeft bijgedragen aan diverse activiteiten rond het thema van het herdenkingsjaar slavernijverleden en het koloniale verleden. De subsidieregeling Herdenking 150 jaar Hindoestaanse immigratie Den Haag 2023 en de documentaire ‘Hindoestaanse immigratie – door de ogen van de vrouw’ hebben bijgedragen aan de viering en bekendheid van deze geschiedenis. Den Haag heeft als eerste stad een Adviescommissie koloniaal en slavernijverleden geïnstalleerd die het college adviseert op het beleid. Het college heeft een besluit genomen over het trans-Atlantisch slavernijmonument. De exacte locatie op het Lange Voorhout dient nog vastgesteld te worden (RIS314874); drie kunstenaars presenteerden hun schetsontwerpen. In opdracht van de gemeente Den Haag is het boek ‘Zo Herdenkt Den Haag, stilstaan bij koloniaal en slavernijverleden’ gepubliceerd. Aan dit boek werd een publieksprogramma gekoppeld. De gemeente heeft ook bijgedragen aan de tentoonstelling ‘Koloniaal Den Haag - een onvoltooid verleden’ in het Haags Historisch Museum. Centrum 16-22 is bezig met het ontwikkelen van een lesprogramma en is dit najaar begonnen met pilotlessen. Intern is er voor ambtenaren van de gemeente Den Haag een Keti Koti tafel georganiseerd.

Taalhulp voor nieuwkomers
Taal blijft een cruciale voorwaarde om mee te kunnen doen in de samenleving. De laagdrempelige voorziening Taal in de buurt biedt taallessen voor moeilijk bereikbare of kwetsbare doelgroepen. Daarnaast wordt in samenwerking met het onderwijs gekeken naar andere mogelijkheden om taalhulp te bieden aan stadsgenoten die dat nodig hebben.
Het programma Taal in de Buurt is een wijkgerichte aanpak om te voorzien in een laagdrempelig taalaanbod (conversatielessen en NT2-lessen) voor volwassenen. In 2023 hebben 655 cursisten deelgenomen aan Taal in de Buurt. Daarmee zitten we weer bijna op hetzelfde deelnemersaantal als voor de coronaperiode (680 deelnemers in 2019). Tot nu toe zijn er 459 certificaten uitgereikt (de laatste toetsen worden nog afgenomen voor de kerst).

Levensbeschouwelijke organisaties
Wij hebben geïnvesteerd in dialoog en ontmoetingsbijeenkomsten tussen religieuze -en levensbeschouwelijke organisaties, dit doen we samen met het bestuur en de achterban van deze organisaties.
De bijeenkomsten worden goed bezocht. Participatie in deze activiteiten staat open voor alle geloofsovertuigingen en levensbeschouwelijke gemeenschappen, met begeleiding van een onafhankelijke gespreksleider op een neutrale locatie. Werkbezoeken op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau aan deze organisaties zullen worden voortgezet.

We ondersteunen het initiatief voor een verzamelgebouw voor diverse internationale geloofsgemeenschappen. In samenwerking met vertegenwoordigers geven we hier verdere invulling aan. In 2023 is een werkgroep opgericht en gedurende het afgelopen jaar zijn meerdere gesprekken gevoerd. De resultaten van deze gesprekken zullen in 2024 aan de Raad worden gepresenteerd. Dit omvat verschillende scenario’s, zoals de keuze voor één verzamelgebouw of meerdere locaties in specifieke wijken, met de nadruk op het bevorderen van verbinding en interactie tussen verschillende groepen.

Programma “Arbeidsmigratie in goede banen”
De gemeenteraad heeft op 21 december 2023 het programma “Arbeidsmigratie in goede banen” vastgesteld. Het programma kent 7 actielijnen: informatievoorziening en voorlichting; registratie; huisvesting; integratie en participatie; ondersteuning, zorg en opvang; aanpak arbeidsmisstanden en uitbuiting; en economie. In 2023 is ingezet op informatievoorziening. De voorlichters van mobiel informatiepunt hebben 12.000 vragen beantwoord. De veldwerkers in Transvaal nog eens 2.000. Op het LOKAAL informatiepunt zijn spreekuren voor de arbeidsmigrant en de wijk opgestart. De in 2023 geïmplementeerde Wet goed verhuurderschap zorgt voor betere mogelijkheden voor de Haagse Pandbrigade om te handhaven in wijken met veel EU-arbeidsmigranten. Ook is een flinke impuls gegeven aan de samenwerking met gemeente Rotterdam om juist de grootstedelijke problematiek meer onder de aandacht te brengen bij het rijk. Afgelopen periode is een netwerk opgebouwd en zijn samenwerkingen bestendigd. De gemeente Den Haag trekt nauw samen op met de gemeente Rotterdam. Dit uit zich onder meer in de gezamenlijk opgerichte adviescommissie arbeidsmigratie.

Asielzoekers en vluchtelingenbeleid (Haags Noodfonds)

Mensen zonder verblijfsdocumenten
Het doel van het Haags Noodfonds is het verlenen van onderdak en/of materiële ondersteuning aan (uit
geprocedeerde) asielzoekers die door het ontbreken van een verblijfsvergunning in zeer dringende nood
verkeren. Daarbij gaat het vooral om gezinnen met minderjarige kinderen, minderjarige kinderen zonder
ouders en personen met ernstige medische en/of psychische problemen. Sociale Fondsen Den Haag (SFDH) en VluchtelingenWerk Nederland (VWN) vormen de schakel tussen de noodvoorzieningen van het Haags Noodfonds en behoeftige (ex-)asielzoekers. Zij ontvangen hiervoor een subsidie die gebaseerd is op 160 lopende trajecten en een selectie van 50 deelnemers aan het Fonds door de inzet van professionele vrijwilligers.