Algemene toelichting op baten en lasten
Het grootste deel van de lasten binnen het programma Sport (67%) wordt besteed aan het exploiteren en onderhouden van de gemeentelijke sportvoorzieningen, zoals zwembaden, sporthallen en sportvelden.

Een deel van de inkomsten van het programma Sport komt uit kaartverkoop, verhuur aan sportverenigingen en het geven van zwemles. Een deel van de inkomsten is ontvangen via diverse compensatieregelingen vanuit het Rijk. Daarnaast is er sprake van onttrekkingen uit de reserve Olympisch fonds, de reserve Verduurzaming sportvoorzieningen en wordt een deel van de onderhoudskosten gedekt uit de concernreserve Onderhoud sportaccommodaties. 

 
Verschillen 2023 t.o.v. 2022
Door de gestegen energiekosten is in 2023 € 4,2 mln. meer besteed dan in 2022. Op het onderhoud is in 2023 ca. 1,6 mln. minder besteed dan in 2022. De uitgaven ten laste van de reserve Olympisch fonds, de reserve Verduurzaming sportaccommodaties waren in 2023 € 3,5 mln. hoger dan in 2022. Daar staat tegenover dat de bijbehorende baten ook €3,5 mln. hoger waren. Daarnaast is er ook nog € 4,5 mln. gedoteerd aan het Olympisch fonds. De baten namen per saldo toe omdat van het rijk € 4,6 mln. meer werd ontvangen dan in 2022. Verder zijn er geen majeure verschillen.

Algemene toelichting op het resultaat
Dit programma sluit 2023 af met een positief resultaat van € 2,9 mln. ten opzichte van de begroting.

Dit resultaat is het saldo van diverse voor- en nadelen. De belangrijkste zijn:

• Een incidenteel voordeel op subsidies en activiteiten van € 1,1 mln.
• Een incidenteel voordeel op de ontvangsten van het rijk van € 4,3 mln. voor regelingen voor de compensatie van energiekosten openbare zwembaden 2022 en 2023.
• Een incidenteel nadeel op de energiekosten van sportaccommodaties van € 5,3 mln.
• Een incidenteel voordeel op de onderhoudskosten van sportaccommodaties van € 2,9 mln.
• Incidenteel voordeel van € 1,6 mln. als gevolg van meer gerealiseerde baten uit verhuur (€ 0,5 mln.) en toename gebruik van accommodaties (1,1 mln.)
• Neutrale verschillen van € 2,2 mln. bij de reserve Olympisch fonds, Verduurzaming sportaccommodaties, combifunctionarissen en Haags sportakkoord.
• Gemeentebreed neutraal maar op programma sport een voordeel van €0,7 mln. kapitaallasten (omslagrente).
• Een incidenteel nadeel vanwege de vorming van een voorziening voor renovatie Atletiekbaan Sparta van € 0,9 mln.
• Een incidenteel nadeel vanwege de vorming van een aanvullende voorziening voor het ADO-dak van €1,5 mln.

Waar bestaan de kosten uit?  

Waar bestaat dit uit?
In 2023 is € 26,8 mln. aan lasten gerealiseerd. Hiervan is circa € 15,2 mln. besteed aan subsidies en activiteiten. Daarbij gaat het voor de subsidieregeling Combinatiefunctionarissen om € 6,2 mln. en
voor de subsidieregeling Investeringssubsidie accommodaties sportverenigingen (IAS) om € 3,0 mln. Daarnaast zijn er subsidies verstrekt aan maatschappelijke organisaties voor sportstimulering en zijn er projecten uitgevoerd zoals het Haags Sportakkoord en Go Go Den Haag voor in totaal € 3,8 mln.
Het overige deel van € 11,5 mln. bestaat uit een toevoeging aan de reserve Olympisch Fonds van € 4,5 mln. Ook is er €1,5 mln. besteed aan het ondersteunen van topsportontwikkeling en € 0,4 mln. aan Stadsspelen en Sportgala. Tenslotte is € 4,3 mln. besteed in 2023 aan het hosten van het WK zeilen en de Ocean race.De totale apparaatslasten zijn in 2023 € 3,3 mln.

De baten bij deze activiteit bedragen € 7,8 mln. Zij betreffen de onttrekking uit de reserve Olympisch fonds (€ 4,3 mln.), de bijdrage van het Rijk voor Brede Regeling Combinatiefunctie (€ 2,5 mln.), het Haags Sportakkoord (€ 0,4 mln.), onttrekking uit de reserve Duurzaamheid (€ 0,4 mln.) en overige (€ 0,2 mln.).

Financieel resultaat Sportbeleid en activering            € 1,1 mln. V/I  

Lasten:                           € 2,7 mln. V/I 

Brede Specifieke Uitkering:                      € 0,8 mln. V/I
Door vertraging in de uitvoering van het Haags Sportakkoord (“Living Lab”) vallen de bestedingen in het kader van de Brede Specifieke Uitkering, onderdeel Lokaal Sport Akkoord, in 2023 ruim € 0,4 mln. lager uit dan verwacht. Deze lagere uitgaven leiden 1-op-1 tot lagere baten. Doordat de omvang van de beschikbare middelen inzake de Brede Specifieke Uitkering, onderdeel Brede Regeling Combinatiefunctie, pas eind 2022 bekend werd, kon bij de subsidieregeling combinatiefunctionarissen sport Den Haag 2022 (uitvoeringsjaar 2023) nog geen rekening gehouden worden met het hogere budget dat het rijk voor dit onderdeel ter beschikking heeft gesteld. Hierdoor zijn in 2023 niet alle door het rijk beschikbaar gestelde middelen voor dit onderdeel ingezet. Deze middelen worden in de periode 2024 t/m 2026 alsnog ingezet. Voor 2023 gaat dit om ca. € 0,4 mln.

Sportstimulering:                         € 0,7 mln. V/I
De lagere uitgaven voor inzet van combinatiefunctionarissen leidt tot een voordeel van ruim € 0,5 mln. bij sportsimulering omdat de rijksmiddelen voor 60% door de gemeente worden gecofinancierd. Overige verschillen bedragen € 0,2 mln.

Duurzaamheid                            € 0,4 mln. V/I
Er is een voordeel bij verduurzaming van de gemeentelijke accommodaties wegens vertraagde uitvoer en fasering van projecten

Grote topsportevenementen                      € 0,4 mln. V/I
De uitgaven voor de grote topsportevenementen die worden bekostigd uit de reserve Olympisch Fonds zijn € 0,4 mln. lager uitgevallen. Dit betreft het WK Zeilen en de Ocean Race, die beide in 2023 hebben plaatsgevonden.

Vrijval subsidies eerdere jaren                     € 0,3 mln. V/I
Een aantal subsidies die betrekking hebben op eerdere jaren, zijn lager vastgesteld. Dit resulteert in een incidentele vrijval van in totaal € 0,3 miljoen.

Baten:                               € 1,6 mln. N/I

De lagere baten hebben betrekking op de rijksmiddelen voor het Haags Sportakkoord (“living lab”) en Brede Regeling Combinatiefunctie (€ 0,8 mln.), de onttrekking aan de reserve voor verduurzaming (€ 0,4 mln.) en de onttrekking aan de reserve Olympisch Fonds (€ 0,4 mln.).

Waar bestaan dit uit?
In 2023 is € 55,4 mln. aan lasten gerealiseerd. Hiervan is circa € 12 mln. besteed aan vastgoed, circa
€ 20,1 mln. aan apparaatslasten en circa € 23,3 mln. aan het onderhoud en exploitatie van zwembaden, sporthallen en sportvelden. Een nadere toelichting op onderhoud vastgoed staat in hoofdstuk 3.5 onderhoud kapitaalgoederen.

In 2023 is € 22,5 mln. aan baten gerealiseerd. Dit betreft € 8,9 mln. baten uit huren en pachten, € 2,8 mln. uit (kaart)verkoop en overige (€ 0,6 mln.). De bijdragen van het rijk in verband met de gevolgen van de coronamaatregelen en fiscale regelingen bedroegen € 7,8 mln.^[1] en aan de reserve Duurzaamheid werd € 2,3 mln. onttrokken.  

Financieel resultaat Sport- en spelaccommodaties         € 1,8 mln. V/I 

Lasten:                           € 4,0 mln. N/I 

Exploitatie van sportvoorzieningen:                   € 4,2 mln. N/I
Bij de exploitatie van de gemeentelijke sportaccommodaties veroorzaakten in 2023 de gevolgen van de stijging van de energieprijzen een nadeel van € 5,3 mln., hiertegenover staat een incidentele Rijksregeling (zie baten). Voor het invullen van de roosters bij de zwembaden en sporthallen moet naast het vaste personeel ook personeel worden ingehuurd. Deels vanwege het hogere ziekteverzuim en door het flexibel inzetten van personeel voor meer lesaanbod (dus ook extra baten) bedroeg de overschrijding € 1,0 mln. Door vacatures vallen de salarissen van eigen personeel € 0,6 mln. lager uit, € 0,4 mln. lagere lasten door een hogere bijdrage Onderwijs voor schoolzwemmen en € 0,2 mln. minder brandstof- en leasekosten door verduurzaming en vermindering van het wagenpark .  De overige verschillen zijn bij elkaar € 0,9 mln. voordelig.

Onderhoud, duurzaamheid en overige                   € 1,6 mln. V/I
Bij de onderhoudsprojecten is er een onderbesteding van 2,2 mln. Dit is het gevolg van met name externe factoren, bijvoorbeeld: Onvoorzien extra traject voor vergunningen, tekort aan personeel/expertise bij leveranciers, vertraagde aanbestedingen, projecten die in de planning naar achter zijn geschoven om werk met werk te realiseren gemeentebreed.

Bij de verduurzaming van de gemeentelijke accommodaties is minder besteed dan begroot (eigenarendeel en gebruikersdeel samen € 0,6 mln.). De realisatie van het werk schuift door naar 2024 a.g.v. vertraagde uitvoer en fasering van projecten. Hierdoor wordt 0,6 mln. minder onttrokken van de reserve verduurzaming (lagere baten).

Voor de nadelige consequenties van de gewijzigde BTW-belastingwetgeving ontvangen gemeenten een compensatie van het rijk. De verleende compensatie was lager dan wat was aangevraagd. Dit leidde tot een tekort van € 0,8 mln. Tenslotte is er nog een nadeel van € 0,4 mln. hier staan baten tegenover.

Vastgoed                            € 1,0 mln. V/I
Bij het onderdeel Vastgoed waren de uitgaven voor onderhoud € 0,7 mln. lager dan begroot en de exploitatielasten € 0,4 mln. hoger. Gemeenten zijn verplicht om de rente van investeringen toe te rekenen aan de begrotingsactiviteit die bij de investering hoort. Dit gebeurt met de omslagrente. In de begroting is een omslagrente van 1% begroot. De daadwerkelijke omslagrente komt uit op 0,45% zoals toegelicht in de paragraaf financiering. Dit betekent dat het omslagpercentage meer afwijkt dan de maximale toegestane afwijking van 0,5%. Hierdoor is Den Haag verplicht om de omslagrente na te calculeren. Dit leidt tot een voordeel op programma Sport/activiteit Sport- en spelaccommodaties van € 0,7 mln. Hier tegenover staat een nadeel op programma Financiën. Per saldo is het effect neutraal.

Voorzieningen                            € 2,4 mln. N/I
 In 2023 is door de Atletiekunie geconstateerd dat de Atletiekbaan Sparta niet meer voldoet aan de eisen, derhalve onveilig is en dat deze daarom is afgekeurd. Een volledige renovatie van de Atletiekbaan Sparta is noodzakelijk, hiervoor is in 2023 een voorziening van € 0,9 mln. getroffen.
Uit een bouwkundig onderzoek is gebleken dat er noodzakelijke aanpassingen moeten plaatsvinden aan de dakconstructie van het ADO-stadion als gevolg van stormschade. Als eigenaar heeft de gemeente hiervoor bij de jaarrekening 2023 een aanvullende voorziening getroffen voor € 1,5 mln.

Baten:                               € 5,8 mln. V/I

Opbrengst Verhuur                         €1,6 mln. V/I
Toename gebruik van de accommodaties en verruiming lesaanbod na corona in 2022 is doorgezet in 2023. Deze beweging maakt dat de realisatie van de baten 2023 positiever uitvallen dan initieel gedacht (€ 1,1 mln.). Hiertegenover staan ook extra exploitatielasten (inhuur), zie kopje hierboven. Daarnaast zijn er ook meer gerealiseerde baten uit verhuur (€ 0,5 mln.).

Rijksregeling                           € 4,2 mln. V/I
De incidentele regeling van het rijk voor openbare zwembaden compenseert € 3,1 mln. van het tekort over 2023. Daarnaast is er ook nog compensatie gegeven voor de hoge energiekosten in 2022 van € 1,1 mln., waarmee het totaal op € 4,2 mln. komt.

^[1]  Regeling energie openbare zwembaden 4,3 mln. en fiscaal (BTW SPUK) € 3,4 mln.