Overzicht gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen

De gemeente heeft over 2023 € 3.476,0 mln. aan baten (incl. onttrekkingen aan reserves) gerealiseerd en € 42,3 mln. aan investeringsbijdragen van derden ontvangen.

(bedragen x € 1 mln.)
Baten	Rekening 2022	Begroting 2023 voor wijziging	Begroting 2023 na wijziging	Rekening 2023
1. Algemene dekkingsmiddelen	2.018,1	1.946,0	2.013,2	2.086,0
2. Specifieke uitkeringen	574,4	491,5	625,1	590,5
3. Tarieven, leges en heffingen	194,1	222,3	222,7	222,9
4. Bouwgrondexploitatie	59,5	55,4	27,0	7,0
5. Onttrekkingen aan reserves	358,1	272,5	458,3	385,5
6. Overige inkomsten	138,5	122,4	167,6	184,1
Totaal	3.342,6	3.110,2	3.513,8	3.476,0
7. Investeringsbijdragen*	54,8	21,6	23,0	42,3

De gemeentelijke inkomsten exclusief algemene dekkingsmiddelen per programma zijn als volgt verdeeld:

(bedragen x € 1 mln.)
Programma's	Rekening 2022	Begroting 2023 voor wijziging	Begroting 2023 na wijziging	Rekening 2023
01 - Gemeenteraad	0,04	0,04	0,34	0,31
02 - College en Bestuur	0,07	0,0	0,0	0,1
03 - Duurzaamheid, Milieu en Energietransitie	101,9	6,6	21,8	16,9
04 - Openbare orde en Veiligheid	9,3	5,3	19,7	7,4
05 - Cultuur en Bibliotheek	11,5	12,2	12,0	13,5
06 - Onderwijs	61,2	58,9	73,1	59,2
07 - Werk en Inkomen	390,5	422,3	415,0	420,4
08 - Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid	130,7	67,3	147,5	135,3
09 - Buitenruimte	65,2	175,9	178,6	183,1
10 - Sport	16,2	10,0	17,5	23,2
11 - Economie	4,8	2,3	2,2	4,0
12 - Mobiliteit	34,2	1,4	3,5	10,4
13 - Stadsontwikkeling en Wonen	106,5	109,5	130,8	97,8
14 - Stadsdelen, Integratie en Dienstverlening	28,4	11,7	13,8	16,6
15 - Financiën	2,1	6,2	4,1	4,1
Overzicht Overhead	4,0	2,0	2,3	12,2
Totaal programma's (excl. dekkingsmiddelen en reserves)	966,5	891,6	1.042,4	1.004,5
Algemene dekkingsmiddelen
12 - Mobiliteit	83,0	88,5	88,8	104,5
15 - Financiën	1.935,0	1.857,5	1.924,4	1.981,5
Totaal dekkingsmiddelen	2.018,1	1.946,0	2.013,2	2.086,0
Onttrekkingen aan reserves	358,1	272,5	458,3	385,5
Totaal gemeentelijke inkomsten	3.342,6	3.110,2	3.513,8	3.476,0

Een toelichting op de gemeentelijke inkomsten wordt hieronder per onderdeel gegeven.

1. De algemene dekkingsmiddelen

(bedragen x € 1 mln.)
Algemene dekkingsmiddelen	Rekening 2022	Begroting 2023 voor wijziging	Begroting 2023 na wijziging	Rekening 2023
Algemene uitkering Gemeentefonds incl. uitkering Deelfonds Sociaal Domein	1.734,3	1.642,7	1.690,4	1.743,6
Onroerend zaakbelasting (incl. uitvoering wet WOZ)	113,5	139,7	139,9	139,2
Hondenbelasting	2,5	0,3	2,5	2,7
Toeristenbelasting	13,4	14,8	14,8	14,9
Precariobelasting	0,7	0,1	0,2	-0,3
Parkeerbelasting	83,0	88,5	88,8	104,5
Dividend (beleggingen)	3,1	7,7	8,4	5,7
Rente	36,3	27,1	43,8	51,1
Erfpachtinkomsten	24,2	20,1	20,2	19,6
Overige dekkingsmiddelen	7,0	4,9	4,9	5,1
Totaal	2.018,1	1.946,0	2.013,8	2.086,0

Gemeentefonds
In 2023 is € 1.743,6 mln. ontvangen uit het gemeentefonds. Dat is 83,6% van de gemeentelijke algemene dekkingsmiddelen. Het gemeentefonds is in principe vrij besteedbaar, al moet de gemeente natuurlijk wel doorlopende verplichtingen nakomen en wettelijke taken uitvoeren. Zie voor nadere toelichting programma 15 Financiën.

Gemeentelijke belastingen
De inkomsten uit gemeentelijke belastingen bedragen € 261,0 mln. in 2023. Dat is 12,5% van het totaal aan gemeentelijke algemene dekkingsmiddelen. Nadere toelichting vindt u in programma 15 Financiën, en in de paragraaf Lokale heffingen.

Dividend en rente
De gemeente ontvangt dividend uit deelnemingen. In 2023 bedroeg dit € 5,7 mln. Ook heeft de gemeente rente-inkomsten op leningen aan verbonden partijen, € 51,1 mln. in 2023. Dit wordt nader toegelicht in de paragraaf Financiering.

Erfpacht
Er is in 2023 voor € 19,6 mln. aan erfpachtinkomsten gerealiseerd. Dit is € 0,6 mln. minder dan begroot. Dit wordt nader toegelicht in programma 15 Financiën.

Overige dekkingsmiddelen
De baten van € 5,1 mln. hebben betrekking op diverse reclameovereenkomsten voor het exploiteren van
reclamedragers in de buitenruimte door reclame-exploitanten (zoals in de tramhokjes).

2. Specifieke uitkeringen
De gemeente Den Haag ontving in 2023 € 590,5 mln. van andere overheden, voornamelijk van het Rijk, met een voorgeschreven bestemming. Dat is € 34,6 mln. minder dan begroot:

Bedragen x € 1.000
Programma	Rekening 2022	Begroting 2023 voor wijziging	Begroting 2023 na wijziging	Rekening 2023
01 - Gemeenteraad	37	35	35	40
02 - College en Bestuur	87	0	0	56
03 - Duurzaamheid, Milieu en Energietransitie	4.755	1.175	16.583	10.809
04 - Openbare orde en Veiligheid	7.623	4.785	18.639	13.109
05 - Cultuur en Bibliotheek	573	240	1.141	2.271
06 - Onderwijs, onderwijsachterstanden	38.850	40.000	53.075	40.725
06 - Onderwijs, voortijdig schoolverlaten	3.191	787	3.400	3.106
06 - Onderwijs, volwasseneneducatie	5.238	4.000	5.655	6.088
06 - Onderwijs, overig	4.102	0	5.800	3.868
07 - Werk en Inkomen, inkomensregelingen	356.770	377.347	377.820	373.911
07 - Werk en Inkomen, TOZO	-3.258	0	1.000	-5.807
07 - Werk en Inkomen, overig	5.435	871	9.017	21.010
08 - Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid, Veilig thuis	18.128	18.928	19.842	19.641
08 - Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid, GR GGD	59.373	20.037	39.272	31.524
08 - Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid, opvang ontheemden Oekraïne	18.180	0	50.650	45.024
08 - Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid, overig	6.375	309	6.589	5.594
09 - Buitenruimte	158	0	0	382
10 - Sport	6.176	0	7.715	10.943
11 - Economie	393	0	60	107
12 - Mobiliteit	23.914	0	0	2.622
13 - Stadsontwikkeling en Wonen, Woningbouwimpuls	649	0	5.952	1.242
13 - Stadsontwikkeling en Wonen, overig	2.052	6	1.452	1.853
14 - Stadsdelen, Integratie en Dienstverlening, opvang ontheemden Oekraïne	12.955	0	0	0
14 - Stadsdelen, Integratie en Dienstverlening, overig	744	0	0	168
15 - Financiën	-34	0	0	25
16 - Overhead, opvang ontheemden Oekraïne	0	0	1.250	1.776
16 - Overhead, overig	1.928	0	172	379
Totaal	574.394	468.520	625.119	590.466

De grootste verschillen tussen begroting en realisatie zijn te zien op programma 6 - Onderwijs, waar € 14,1 mln. minder is ontvangen dan begroot, en op programma 8 - Zorg, welzijn, jeugd en volksgezondheid, waar € 14,6 mln. minder is ontvangen dan begroot.
Op programma 6 is met name minder ontvangen in het kader van de regeling Onderwijsachterstanden (€ 12,4 mln.).
Voor programma 8 geldt dat er minder kosten zijn gemaakt in relatie tot opvang ontheemden Oekraïne dan werd begroot (€ 5,6 mln.). Er is daardoor ook minder gedeclareerd bij het Rijk. Daarnaast is er ook minder dan begroot gedeclareerd bij VWS voor Covid-19 gerelateerde kosten (€ 7,8 mln.).

3. Inkomsten uit tarieven, leges en heffingen
De gemeente brengt tarieven in rekening voor het gebruik van de gemeentelijke infrastructuur of voor het verlenen van diensten aan de burgers. Het gaat om 6,5% van de totale inkomsten. De inkomsten uit tarieven betreffen een grote variëteit aan activiteiten, zoals de afgifte van vergunningen, verstrekken van paspoorten en rijbewijzen en het ophalen van huisvuil.

(bedragen x € 1 mln.)
Tarieven, leges en heffingen	Rekening 2022	Begroting 2023 voor wijziging	Begroting 2023 na wijziging	Rekening 2023
Afvalstoffenheffing	92,0	108,6	109,6	112,1
Rioolrechten	44,8	51,6	51,9	51,5
Bouwleges	27,6	31,0	28,4	26,5
Burgerzaken	9,3	4,8	6,2	5,9
Sport/zwembaden	10,1	10,0	12,7	14,4
Bibliotheek-inkomsten	1,1	1,9	1,2	1,2
Tarieven gezondheidszorg	0,9	2,7	2,7	1,5
Overige tarieven	8,2	11,8	10,0	9,7
Totaal	194,1	222,3	222,7	222,9

4. Bouwgrond exploitatie
In 2023 is ca. € 7 mln. aan baten grondexploitaties ontvangen. De grondexploitaties met de meeste baten betreffen: Dreven, gaarden, Zichten, Noordelijk Havenhoofd, Laakhaven, Petroleumhaven, Spuikwartier, Twickelstraat, Den Haag Nieuw Centraal en Uitbreiding Madurodam. In programma 13 Stadsontwikkeling en Wonen worden de grootste verschillen tussen de begrote en de werkelijke baten toegelicht.

5. Onttrekkingen aan reserves
Reserves zijn ingesteld om middelen met een specifiek doel over de jaargrens heen te kunnen vasthouden. In totaal is er in 2023 voor € 385,5 mln. aan reserves onttrokken dan wel vrijgevallen (begroot was € 458,3 mln.). In 2023 is ook € 357,2 mln. aan reserves toegevoegd.

6. Overige inkomsten
De gemeente realiseerde in 2023 ook nog € 184,1 mln. aan andere inkomsten, waarvan de belangrijkste zijn:

·         Huren en pachten (excl. Erfpacht) € 47,5 mln.
·         Verrekening met onderhanden werk (projecten) € 36,1 mln.
·         Baten ambulancedienst € 23,1 mln.
·         Terug ontvangen/verhaalde bijstandsuitkeringen € 14,9 mln.
·         Opbrengst grondverkopen en duurzame goederen (excl. bouwgrondexploitaties) € 14,0 mln.
·         Vrijval voorzieningen € 11,7 mln.
·         Inkomens- en kapitaaloverdrachten niet overheden € 6,1 mln.
·         Kredietfaciliteiten GKB € 6,0 mln.
·         Bijdrage HTM voor spoortmateriaal INTHR-programma € 6,0 mln.
·         Opbrengsten activiteiten HGR € 4,2 mln.
·         Eigen bijdrage en verhaal sociale uitkeringen in natura € 4,2 mln.
·         Uitgeleend personeel € 1,4 mln.
·         Overig € 8,9 mln.

7. Investeringsbijdragen
De gemeente ontvangt van derden investeringsbijdragen voor grote projecten. In 2023 bedroeg deze bijdrage € 42,3 mln., voor de volgende projecten:

·         Vervangingsinvesteringen riolering € 31,4 mln.
·         Rotterdamsebaan € 3,8 mln.
·         Netwerk Randstadrail € 5,9 mln.
·         Overige projecten € 1,2 mln.

Deze investeringsbijdragen worden direct verrekend met investeringen (materiële vaste activa op de balans) en zijn derhalve geen onderdeel van de baten op de programma’s.